โดย อ.วรชาติ มีชูบท

|  ๑  |  ๒  |  ๓  |  ๔  |  ๕  |  ๖  |  ๗  |  ๘  |  ๙  |  ๑๐  |  ถัดไป  |

๓. โรงเรียนเด็กเล็ก (๑)

          เมื่อศาสตราจารย์ ดร.ชัยอนันต์  สมุทวณิช ดำรงตำแหน่งผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัยในระหว่าง พ.ศ. ๒๕๓๙ - ๒๕๕๐ นั้น
ได้มีการสอบถามกันถึงใบอนุญาตจัดตั้งโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัยกันขึ้น แต่ก็ไม่มีผู้ใดเคยเห็น หรือทราบว่ามีอยู่หรือไม่ จึงได้ติดต่อสอบถามไปยังสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชนของกระทรวงศึกษาธิการ แล้วในที่สุดก็ได้รับใบแทนใบอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียน ตามความในมาตรา ๑๘ แห่งพระราชบัญญัติโรงเรียนเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๕ มาฉบับหนึ่ง ซึ่งในใบแทนในอนุญาตดังกล่าวนั้นระบุว่า กระทรวงศึกษาธิการได้อนุญาตให้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว อยู่ที่บ้านเลขที่ ๙๖๓ ถนนสะพานแดง แขวงสะพานเจริญพาสน์ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร จัดตั้งโรงเรียนเอกชนชื่อ โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย ตั้งอยู่ที่เลขที่ ๑๙๗ ถนนสุโขทัย เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร มาตั้งแต่วันที่ ๑๖ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๐

          ความในใบอนุญาตดังกล่าวนี้ดูจะขัดกับข้อเท็จจริงที่ปรากฏในเอกสารหลักฐานทางราชการหลายประการ กล่าวคือ

          ๑) นามผู้ได้รับอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียน คือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งไม่น่าเป็นไปได้ เพราะเสด็จสวรรคตไปตั้งแต่วันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘ อีกทั้งโดยบทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติจัดระเบียบทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ พ.ศ. ๒๔๗๙ ก็บัญญัติให้บรรดาทรัพย์สินในพระมหากษัตริย์ที่มิใช่ทรัพย์สินส่วนพระองค์ที่ทรงมีอยู่แต่ก่อนเสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติ หรือทรัพย์สินที่รัฐบาลทูลเกล้า ฯ ถวาย หรือทรัพย์สินที่ทรงได้มาไม่ว่าในทางใดและเวลาใด นอกจากที่ทรงได้มาในฐานะที่ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ ทั้งนี้ รวมทั้งดอกผลที่เกิดจากบรรดาทรัพย์สินเช่นว่านั้นด้วย หรือมิได้เป็นทรัพย์สินในพระมหากษัตริย์ซึ่งใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ เป็นต้นว่า พระราชวัง ให้ถือว่า ทรัพย์สินนั้นเป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

          ในเมื่อวชิราวุธวิทยาลัยหรือเดิมคือ โรงเรียนมหาดเล็กหลวง เป็นโรงเรียนที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเมื่อเสด็จดำรงสิริราชสมบัติแล้ว โรงเรียนนี้จึงมีฐานะเป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ตามพระราชบัญญัติจัดระเบียบทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ พ.ศ. ๒๔๗๙ ฉะนั้นในการออกใบอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียนในปี พ.ศ. ๒๔๘๐ จึงน่าจะออกในพระปรมาภิไธย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ซึ่งทรงดำรงสิริราชสมบัติอยู่ในเวลานั้น

          ๒) ที่อยู่ของผู้ใบอนุญาตตามที่ปรากฏในใบแทนใบอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียน ซึ่งระบุไว้ที่ บ้านเลขที่ ๙๖๓ ถนนสะพานแดง แขวงสะพานเจริญพาสน์ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมานครนั้น ก็เป็นที่อยู่ที่ประชาชนทั่วไปไม่สามารถตรวจสอบฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร์ได้

          นอกจากนั้นตามฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรของกระทรวงมหาดไทย ก็มีการระบุสถานที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไว้เป็นมาตรฐานมาช้านาน คือ เลขที่ ๑ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ฉะนั้น ที่อยู่ของผู้รับใบอนุญาตตามที่ปรากฏในใบแทนใบอนุญาตนั้นจึงออกจะผิดปกติวิสัยอยู่

          ๓) สถานที่ตั้งโรงเรียนตามใบอนุญาตดังกล่าวระบุว่า ตั้งอยู่ที่ เลขที่ ๑๙๗ ถนนสุโขทัย เขตดุสิต กรุงเทพมหานครนั้น นอกจากจะแย้งกับทะเบียนราษฎรของโรงเรียน ที่ระบุสถานที่ตั้งโรงเรียนอยู่ที่ เลขที่ ๑๙๗ ถนนราชวิถี เขตดุสิต กรุงเทพมหานครแล้ว ยังขัดกับหลักฐานเดิมของกระทรวงธรรมการที่ระบุว่า โรงเรียนมหาดเล็กหลวง ตั้งอยู่ที่ถนนซางฮี้ใน (ถนนราชวิถี) อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร

          อนึ่ง ใบอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียนฉบับดังกล่าว กระทรวงศึกษาธิการออกให้ไว้เมื่อวันที่ ๑๖ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๐ ยังขัดกับข้อเท็จจริงในประเด็นอื่น ๆ อีก กล่าวคือ
          พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนมหาดเล็กหลวงมาตั้งแต่วันที่ ๒๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๓ ดังมีพยานปรากฏใน “ประวัติต้นรัชกาลที่ ๖” ซึ่งทรงพระราชบันทึกไว้ด้วยลายพระราชหัตถ์

          ในเวลาที่พระราชทานกำเนิดโรงเรียนมหาดเล็กหลวงนั้น ยังไม่มีกฎหมายบังคับให้จดทะเบียนโรงเรียน จนถึงปี พ.ศ. ๒๔๖๑ จึงมีการตราพระราชบัญญัติโรงเรียนราษฎร์ พ.ศ. ๒๔๖๑ ขึ้นเมื่อวันที่ ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๑ และตามบทบัญญัติแห่งมาตรา ๕ ในพระราชบัญญัติดังกล่าวได้กำหนดให้ “เสนาบดีกระทรวงธรรมการแจ้งความด้วยจดหมายแก่ผู้จัดการโรงเรียนทั้งหลายซึ่งมีอยู่ในขณะที่ประกาศใช้พระราชบัญญัตินี้ว่า ถ้ามีความประสงค์จะดำรงโรงเรียนนี้สืบไป จะต้องปฏิบัติตามบทพระราชบัญญัตินี้ให้บริบูรณ์ แลให้บอกความจำนงแก่เสนาบดีกระทรวงธรรมการภายในกำหนด ๒ เดือน นับแต่วันที่ได้ทราบจดหมายแจ้งความนั้นฯ”

          ในคราวนั้นจางวางเอก พระยาประสิทธิ์ศุภการ (ม.ล.เฟื้อ  พึ่งบุญ - ต่อมาเป็น เจ้าพระยารามราฆพ) อธิบดีกรมมหาดเล็ก และผู้อำนวยการโรงเรียนในพระบรมราชูปถัมภ์ ก็ได้ยื่นคำขอดำรงโรงเรียนในพระบรมราชูถัมภ์ทั้งสี่โรงเรียน คือ โรงเรียนมหาดเล็กหลวง โรงเรียนพรานหลวง โรงเรียนราชวิทยาลัย และโรงเรียนมหาดเล็กหลวงเชียงใหม่ ซึ่งต่อมากระทรวงธรรมการ ก็ได้ออก
ประกาศอนุญาตให้โรงเรียนมหาดเล็กหลวง โรงเรียนราชวิทยาลัย และโรงเรียนพรานหลวง เป็นโรงเรียนราษฎร์หมายเลข ๑, ๒ และ ๔ ของมณฑลกรุงเทพฯ ส่วนโรงเรียนมหาดเล็กหลวงเชียงใหม่เป็นลำดับที่ ๑ ของมณฑลพายัพ มาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๖๑ แล้ว

          โรงเรียนในพระบรมราชูปถัมภ์ทั้ง ๔ โรงเรียนคงเปิดการเรียนการสอนสืบมาจนถึงปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎ
เกล้าเจ้าอยู่หัว จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ยุบรวมโรงเรียนและพระราชทานนามให้ใหม่ว่า “โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย” เมื่อวันที่ ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๙ ดังได้กล่าวไว้แล้วในตอนที่ผ่านมา

          เนื่องจากเรื่องการจดทะเบียนโรงเรียนราษฎร์และการออกใบแทนใบอนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียนเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๓ นั้น เป็นเรื่องที่มีประวัติความเป็นมาที่สลับซับซ้อนและเกี่ยวโยงกับการจัดตั้งคณะเด็กเล็กหรือโรงเรียนเด็กเล็กขึ้นที่อีกฟากหนึ่งของถนนสุโขทัย จึงต้องขออนุญาตยกยอดไปกล่าวถึงโดยละเอียดในตอนต่อไป